محمد خاتمی در پیامی که پس از انتخابات ریاست‌جمهوری منتشر کرده با اشاره به عدم شرکت بالای پنجاه درصد در انتخابات گفت «حساب اکثریت قاطع را از آنان که به پندار ناروای خود به‌منظور براندازی انتخابات را تحریم کردند جدا می‌کنیم».

او در ادامه از حاکمیت می‌پرسد «عدم شرکت (بی سابقه) بالای پنجاه درصد از مردم و وجود بالاترین درصد رأی‌های باطله اگر نشانه دلسردی و نومیدی مردم و فاصله آنان با حکومت نیست، نشان چیست؟ امری که خطر آن بارها تذکر داده شده، ولی مورد توجه قرار نگرفته است. عدم استقبال بخش چشم‌گیری از جامعه به دعوت به حضور و کم‌اعتنایی به نظر خیرخواهان و کسانی که مدت‌ها مرجعیت اجتماعی داشته‌اند آیا نشان نمی‌دهد که مردم از اصلاح امور نومیدند و آیا این یأس مورد سوء‌استفاده جریان‌هایی که به براندازی به هر قیمت می‌اندیشند نمی‌انجامد؟»

این سخنان در حالی مطرح می‌شود که در انتخابات اخیر منتقدان و مخالفان جمهوری اسلامی با تبلیغات گسترده مردم را به عدم شرکت در انتخابات دعوت کردند. ده‌ها حزب و گروه سیاسی، بازماندگان اعدام‌ها و کشتارهای سال‌های اخیر اعم از دی ماه ۹۶، آبان ۹۸ و هواپیمای اوکراینی هم صدا با بخش بزرگی از بدنه سابق اصلاح‌طلبان حاضر به مشارکت در انتخابات ریاست‌جمهوری نشدند.

با این حال محمد خاتمی و مهدی کروبی برخلاف میرحسین موسوی مردم را به مشارکت در انتخابات تشویق کردند.

رئیس دولت اصلاحات که امید به تغییر و اصلاح‌طلبی در چهارچوب جمهوری اسلامی با وی آغاز شد، علی‌رغم شکست دولت روحانی در اجرای وعده‌هایش که با حمایت او به قدرت رسید، با انتشار نامه‌ای از شرکت در انتخابات حمایت کرد و خودش نیز در جماران رأی خود را به صندوق انداخت.

خاتمی در بخشی از نامه خود برای تشویق به مشارکت در انتخابات نوشت: «در این فضای سرد و افسرده، در حالی که جامعه ما نیاز به نشاط و امید و اشتیاق به شرکت در عرصه سرنوشت دارد، امیدوارم این حزب و همه تشکل‌ها و احزاب و جریان‌های سیاسی و ملی بتوانید در این برهه حساس مسئولیت خود را نسبت به میهن و مردم به‌درستی بشناسند و در انجام مسئولیت موفق باشند.»

در مقابل، میرحسین موسوی، با انتشار پیامی از حصر با اشاره به اتحاد صورت گرفته برای تحریم انتخابات اظهار داشت: «ضمن احترام به همه هم‌وطنان، در شرایطی چنین ناپایدار و پر ابهام بنده به‌عنوان یک همراه کوچک، در کنار کسانی خواهم ایستاد که از انتخابات‌های تحقیرآمیز و مهندسی شده به جان آمده‌اند. کسانی که حاضر نیستند تسلیم تصمیمات پشت پرده‌ای برای آینده کشور بشوند.»

حال که با پایان انتخابات، کاندیدای مورد حمایت اصلاح‌طلبان با آرایی در حدود ۲.۵ میلیون از رسیدن به ریاست‌جمهوری بازمانده است، بسیاری از تحلیل گران این موضوع را پیروزی تحریم‌کنندگان و ریزش پایگاه اجتماعی اصلاح‌طلبان می‌دانند. آن‌ها می‌گویند که اصلاح‌طلبان تاکنون تنها با استفاده از آرای خاکستری و مخالفان نظام توانسته‌اند در انتخابات پیروز شوند. اما به نظر می‌رسد فاصله گرفتن این گروه با مطالبات رو به افزایش نسل جدید، شکاف‌ها بین اهداف اصلاح‌طلبان و مطالبات نسل جدید را افزایش داده است.

بیش از نیمی از افراد جامعه بنا بر آمار ادعایی وزارت کشور در انتخابات مشارکت نکردند. این در حالی است که نظرسنجی‌ها رقمی به‌مراتب پایین‌تر از آمار وزارت کشور را نشان می‌دهد.